Vrijdag 22 november is het jaarlijkse Kennisfestival Zingeving en Geestelijke Verzorging in de Eenhoorn in Amersfoort! De inhoudelijke deelsessies zijn nu bekend.
Ben jij een professional in de zorg of welzijn en werk je met thuiswonende ouderen? En wil je hier mee praten over hoe je samen met anderen kunt zorg voor zingeving bij mensen thuis? Dat kan op donderdag 7 en vrijdag 8 november in een online groepsgesprek. Er is een vergoeding beschikbaar
‘Hoop’ leek hoogleraar Erik Olsman een veelbelovend aanknopingspunt waarop huisartsen, praktijkondersteuners en geestelijk verzorgers elkaar konden vinden. Het is immers een thema waar mensen makkelijk over praten. Maar meer nog dan van het praten over hoop leerden de deelnemers van leernetwerk Hoop vooral van het meelopen in elkaars praktijken. Zo trok praktijkondersteuner Linda de Ceuninck van Capelle op met geestelijk verzorger Agaath. “Ik zag het kleedje op de vloer waar de patiënt over kon struikelen, Agaath zag de foto van haar overleden man.”
Kun je het effect van geestelijke verzorging meten? Alleen al het stellen van die vraag voelt voor veel geestelijk verzorgers als vloeken in de kerk. Want meestal is de geestelijk verzorger juist degene die oog heeft voor de persoon achter de patiënt, buiten alle standaarden om. Of, zoals Emmy het verwoordt: “Tijdens mijn opname in de psychiatrische kliniek was de geestelijk verzorger de eerste die niet naar mijn diagnose keek, maar gewoon naar mij, Emmy.” Is dat te vangen in een meetinstrument? In onderstaand gesprek met onderzoeker Anja Visser en cliënten Maria van Groenestijn en Emmy van den Heuvel wordt ter plekke nog geschaafd aan de Nederlandse Uitkomstmaat Geestelijke Verzorging. Met als doel: het vak verder brengen.
Als je als zorgorganisatie aandacht voor zingeving structureel wilt inbedden in het werk, ga je met elkaar een heel traject in. Dat is niet altijd even makkelijk, ontdekten Marlies Baaijens en Emelia van de Voorde van Lelie zorggroep tijdens hun deelname aan het leernetwerk Verbindend werken tussen geestelijke verzorging en zorg thuis. Maar gá je het samen aan, dan mogen de resultaten er zijn. “Vragen over zingeving helpen in de bewustwording. Dat kan hulp uiteindelijk ook doelmatiger maken.” Mede onder begeleiding van onderzoeker Hanna Klop van hogeschool Viaa werden de ervaringen omgezet in een stappenplan.
Vanuit het overbruggingsjaar van de Kenniswerkplaats nodigen we regionale samenwerkingsverbanden graag uit om deel te nemen aan de ontwikkeling van een regionale hub voor zingeving. Deze hub fungeert als een knooppunt voor samenwerking, kennisuitwisseling en innovatie op het gebied van zingeving, met als doel geestelijke verzorging (GV) thuis en zorg voor zingeving (ZvZ) thuis te versterken en te verbeteren.
De zorg voor zingeving in de thuissituatie verder brengen: dát is wat de Kenniswerkplaats Zingeving wil bereiken. Hiervoor is het nodig dat we samenwerken en kennisdelen op het gebied van onderzoek, onderwijs, beleid en praktijk. Het consortium van de Kenniswerkplaats is dan ook verheugd dat ZonMw een extra impuls geeft voor 2024.
"Vroeger riep het onderwerp ‘zingeving’ bij professionals weerstand op, maar inmiddels waait er een andere wind.” Hogeschooldocenten Marjoleine Vosselman en Dries de Moor trainen professionals in het sociaal domein en geven les aan studenten Social Work. Ze zijn betrokken bij het brancheproject Zingeving in het Sociaal Domein. Sociaal werkers ondersteunen mensen om een zo goed mogelijk leven te leiden. Daar horen vragen over zingeving bij. Toch zijn ze niet altijd getraind om hiermee om te gaan. Hoe kun je dit onderwijzen?
“Hoe inzichtelijk is het om een kijkje in de keuken te nemen van een andere professional. Wat doe jij, wat doe ik, wat doen we anders?” Geestelijk verzorger Marianne Merkx was samen met ambulant begeleider Rowan van Drunen lid van het leernetwerk Zin zien in de zorg. Hierin wisselden hulpverleners en onderzoekers ervaringen uit over de rol van zingeving bij de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking die zelfstandig in de wijk wonen. “Door kennis te delen konden we een crisis met een cliënt voorkomen.” Lees in het interview de leerervaringen uit een van de leernetwerken.
In 2023 zijn er drie parallelle en sterk samenhangende trajecten geweest op het gebied van geestelijke verzorging in de thuissituatie:
Het was een feestje, vrijdag 24 november 2023 in Het Huis in de Boorstraat in Utrecht. Ruim 150 deelnemers namen kennis van twee jaar Kenniswerkplaats: inzichen uit tien leernetwerken, overkoepelend onderzoek naar GV Thuis en drie werkgroepen rondom samenwerken, leren & opleiden en kennisinfrastructuur. Na twee jaar verkennen en verdiepen beginnen belangrijke thema’s in de Kenniswerkplaats zich uit te kristalliseren. ‘...en nu verder!’ was dan ook het thema van de dag. Hoe gaan we de kennis die we vergaren, de nieuwe dwarsverbanden, de inspiratie en de leermomenten verdiepen en bestendigen?
Tijdens het Kennisfestival Zingeving op 24 november 2023 in Het Huis te Utrecht is de Kennisagenda GV Thuis gelanceerd.
In het brancheproject Zingeving bij chronische pijn brengen onderzoekers, fysiotherapeuten, ergotherapeuten en pijnpatiënten kennis samen over de rol die zingeving kan spelen in de behandeling van pijnklachten. Het project is nu een jaar op weg. Wat is er allemaal gebeurd? Een gesprek met vier deelnemers: Lennard Voogt, Lena Wever, Dorethé Wassink en Elon van Overmeeren.
Nederland is levensbeschouwelijk steeds diverser van samenstelling. Daarnaast hebben veel mensen geen taal meer voor hun zinervaringen. Wat betekent ‘aansluiten bij de ander’ dan voor een geestelijk verzorger? Diversiteit en interreligieuze geestelijke verzorging: leren om het samen te doen. Interview door Karin Seijdell met Paul van Loenen en Koos Scholtens. Paul is geestelijk verzorger en is betrokken bij het leernetwerk als onderzoeksmedewerker. Hij werkt daarin samen met onder andere ervaringsdeskundige Koos Scholtens. Karin spreekt hen over hun enthousiasme voor het leernetwerk over diversiteit en interreligieuze geestelijke verzorging.
Op maandag 19 juni was het symposium van de VGVZ, Vereniging van Geestelijk VerZorgers in Nederland, in samenwerking met de Kenniswerkplaats Zingeving en Geestelijke Verzorging: "Geestelijke Verzorging in beweging, wandel je mee?" Bekijk hier een impressie.
Deze oproep is inmiddels afgesloten. Dank voor de reacties!
Wat is belangrijk in toekomstig onderzoek binnen geestelijke verzorging in de thuissituatie (GV Thuis)? Vul de vragenlijst in.
Hoe kunnen geestelijk verzorgers in de eerste lijn bijdragen aan de multidisciplinaire zorg voor mensen met morele verwonding? We spreken hierover met maatschappelijk werker Wietse Verhaar en ervaringsdeskundige Sebastian Oegema die beiden deelnemen aan het leernetwerk Morele verwonding.
"Geestelijke verzorging in het sociaal domein zorgt voor een heel andere dynamiek. Dat kan heel waardevol zijn voor alle professionals en voor alle cliënten. Daar zit mijn drive." Per 1 oktober is Veronique Vaarten toegevoegd aan het kernteam van de Kenniswerkplaats. Afgelopen jaar maakte zij al deel uit van de werkgroep interprofessionele samenwerking. Haar welzijnsorganisatie was de eerste welzijnsorganisatie met een geestelijk verzorger in dienst.
Op 30 september 2022 ontmoetten onderzoekers, geestelijk verzorgers en professionals uit zorg en welzijn elkaar op het Kennisfestival Aandacht voor Betekenis. Geestelijke verzorging en zorg voor zingeving in de thuissituatie wordt steeds meer onderzocht. Het Kennisfestival vormde de afronding van de drie PLOEG-onderzoeken en zeven actieonderzoeken, de kick-off voor de uitbreiding van de Kenniswerkplaats en markeerde de groeiende aandacht voor onderzoek naar geestelijke verzorging thuis en zorg voor zingeving in de thuissituatie.
Op zoek naar handvatten voor zorg voor zingeving, in te zetten in jouw praktijk? Tijdens het Kennisfestival Aandacht voor Betekenis is de Kennisbank gelanceerd! Het doel van de kennisbank is om toegankelijk en gebruiksvriendelijk kennis beschikbaar te maken over geestelijke verzorging en zorg voor zingeving thuis. Denk bijvoorbeeld aan onderwijsmaterialen, beschrijvingen van werkwijzen, artikelen en instrumenten.
De werkgroep 'onderzoek naar GV Thuis' is op zoek naar mensen die willen vertellen over hoe zij de begeleiding van de geestelijke verzorger thuis hebben beleefd. Het is belangrijk dat het contact met de geestelijk verzorger is afgerond. De werkgroep doet onderzoek naar de doelen, behoeften, werkwijzen en uitkomsten van geestelijke verzorging in de thuissituatie.
Nieuwe projecten, meer leernetwerken en overkoepelend onderzoek: de Kenniswerkplaats breidt uit!
Per 1 oktober verbreedt de Kenniswerkplaats samen met huidige en nieuwe partners naar zorg voor zingeving in eerstelijns zorg en sociaal domein. Vanaf 1 oktober 2022 starten zes nieuwe leernetwerken, rond thema’s zoals de zorg voor mensen met dementie en hun mantelzorgers en de zorg voor zingeving voor mensen met een migratieachtergrond. De zeven nieuwe projecten zijn gericht op (door-)ontwikkeling van expertise op het gebied van zingeving in zorg en welzijn, van onder andere huisarts, verpleegkundige en sociaal werker.
Vind jij als professional in de eerste lijn / thuissituatie ook dat het vanzelfsprekend moet zijn dat er in het uitvoeren van jouw vak aandacht is voor levensvragen? Maar dat het soms lijkt alsof je de enige bent die dat vindt? Of wil je datgene wat in je eigen team of netwerk goed gaat, verder verspreiden in je eigen organisatie of de regio? Word lid van de voorlopersgroep van ambassadeurs Zorg voor Zingeving en bouw mee aan het ambassadeursprogramma Zorg voor Zingeving.
In mei 2022 was de 17e conferentie van het European Network of Health Care Chaplaincy, de ENHCC. Deze tweejaarlijkse conferentie vond dit jaar plaats bij de Orthodox Academy op Kreta. Er was een grote delegatie vanuit Nederland, waaronder enkele deelnemers aan de Kenniswerkplaats en Leernetwerken. Gaby Jacobs blikt terug.
In de huidige Kenniswerkplaats ligt de focus primair op Geestelijke Verzorging thuis. Op basis van een subsidieoproep op uitnodiging is in april 2022 een aanvraag ingediend om de kennisinfrastructuur te verbreden naar Zorg voor Zingeving thuis. Wanneer de aanvraag wordt gehonoreerd, starten vanaf 1 oktober 2022 nieuwe leernetwerken, met nieuwe doelgroepen en thematieken, en zeven brancheprojecten, gericht op (door-)ontwikkeling van expertise op het gebied van zingeving in zorg en welzijn.
mei 2022
Op donderdag 12 mei 2022 heeft Bart Cusveller (hogeschool Viaa) zijn lectorale rede uitgesproken: “Waar visie ontbreekt verkwijnt het vak. Aandacht gevraagd voor zingeving in de zorg”. Bekijk de rede en de installatie als lector hier terug. Bart is voorzitter van het leernetwerk verbindend werken tussen geestelijke verzorging en zorg thuis.
mei 2022
De ontwikkelingen rondom zingeving en geestelijke verzorging in de thuissituatie gaan snel. ZonMw heeft een overzicht gemaakt met de diverse initiatieven die bijdragen aan de ontwikkeling van zingeving en geestelijke verzorging in de thuissituatie van Nederland. In de overview wordt duidelijk welke projecten en initiatieven binnen praktijk, onderwijs en onderzoek er zijn, hoe het landelijk project GV Thuis eruit ziet en welke organisaties er bij betrokken zijn. Bekijk het hier.
Andere publicaties van ZonMw over het programma Zingeving en Geestelijke Verzorging, zoals de tussenevaluatie en het signalement ‘Zingeving in zorg: de mens centraal’, zijn hier te vinden.
Wil je meer weten of heb je een opmerking?
Neem contact met ons op via:
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door:
